Volksliederen. Vaak genoeg blijf ik er ver van weg. Nationalisme, patriottisme, nationale trots... Ik snap waar die dingen (socio-)psychologisch vandaan komen. Maar dat wilt niet zeggen dat ik kan vatten welke merite ik heb in het feit dat ik op een bepaalde plek geboren ben. Ik ben Belg door toeval. Ik vind het zeker niet erg. Maar patriottische gevoelens geeft het me nu ook weer niet bepaald. Vandaag echter, duiken we de voeten eerst in het bad van de liederen die dat soort gevoelens behoren uit te drukken. Vijf keer tekst, uitleg en lied bij hymnes die ik op een of andere manier wel kan smaken...
1. Europahymne (EU)
En we beginnen ineens met een nationale hymne die eigenlijk geen nationale hymne is. Het Europese volkslied is een gedeelte uit de negende symfonie die in 1823 werd gecomponeerd door Ludwig van Beethoven. Officieel is het een zuiver instrumentaal muziekstuk. In de finale van de eigenlijke symfonie gebruikte Beethoven de in 1785 door Friedrich von Schiller geschreven Ode an die Freude (Ode aan de vreugde). Dit gedicht geeft de door Beethoven gedeelde idealistische visie van Schiller weer, die alle mensen als broeders zag.
In 1972 koos de Raad van Europa, die reeds de Europese vlag had ontworpen, het thema van "Ode aan de vreugde" van Beethoven als Europees volkslied en vroeg de bekende dirigent Herbert von Karajan drie arrangementen voor piano, harmonieorkest en symfonieorkest te schrijven. Dit volkslied vertolkt zonder woorden, in de universele taal van de muziek, de idealen van vrijheid, vrede en solidariteit waarvoor Europa staat. In 1985 maakten de regeringsleiders van de Europese Unie van deze muziek het officiële volkslied van de Unie. Het is niet de bedoeling de volksliederen van de lidstaten te vervangen, maar wel om uitdrukking te geven aan de waarden die de inwoners van de Unie delen en aan hun eenheid in verscheidenheid.
2. Kaiserhymne (AUT) & Das Lied der Deutschen (DEU)
Das Lied der Deutschen (Het Lied der Duitsers, meestal Das Deutschlandlied, Duitslandlied, genoemd) is sinds 1922 in gebruik als Duits volslied. Vanaf 1952 beperkt zich men echter tot het laatste couplet, een situatie die in 1991 werd geofficialiceerd. Als volkslied geniet het Deutschlandlied bijzondere wettelijke bescherming tegen smaad. Nochtans was het in de 19e eeuw een patriottisch drinklied.
De melodie is afkomstig van het door Haydn gecomponeerde 'Gott erhalte Franz den Kaiser', de Oostenrijkse Kaiserhymne. Van 1797 tot aan het ontbinden van het Oostenrijks-Hongaarse in 1918 keizerrijk was het het volkslied van Oostenrijk en later van Oostenrijk-Hongarije. Het was bijzonder populair en werd vertaald in alle veertien in het rijk geldende talen.
3. Nkosi Sikelel iAfrica & Die Stem van Suid Afrika (ZAF)
Sinds 1997 is het volkslied van Zuid-Afrika een lied dat uit twee voorgaande liederen is samengesteld, namelijk Die Stem van Suid-Afrika en Nkosi sikelel' iAfrika.
Die Stem van Suid-Afrika was het volkslied van Zuid-Afrika tijdens het apartheidsregime in het land, Nkosi sikelel' iAfrika was een populair lied van de ondergrondse vrijheidsbeweging. In 1994 verklaarde toenmalig staatspresident F.W. de Klerk beide liederen tot officieel volkslied. In 1997 werd in de nieuwe grondwet de huidige tekst tot officieel volkslied uitgeroepen. Het is een verkorte en gecombineerde versie van de beide liederen, met een nieuw geschreven Engelstalige tekst. Het bevat woorden van vijf van de elf officiële talen van Zuid-Afrika.
4. Marseillaise
De oorspronkelijke versie is een lied dat is geschreven en gecomponeerd door Claude Joseph Rouget de Lisle in de nacht van 25 op 26 april 1792 (De zevende strofe werd later door een onbekende auteur toegevoegd). De originele naam is Chant de guerre de l'Armee du Rhin (marslied van het Rijnleger). De naam Marseillaise dankt het lied aan het feit dat de troepen uit Marseille tijdens de Franse Revolutie het lied zongen bij hun intocht in Parijs. Op 14 juli 1795 werd de Marseillaise tot volkslied van Frankrijk verklaard. Later, tijdens het keizerrijk, werd het lied door Napoleon verboden. De Derde Franse Republiek herstelde in 1878 de Marseillaise in ere herstelde.
Van 1871 (het neerslaan van de Commune van Parijs) tot 1888 (het jaar waarin Pierre de Geyter het oorspronkelijke gedicht van communard Eugène Pottier op muziek zette) werd de melodie ook gebruikt om de Internationale op te zingen. Ten tijde van Adolf Daens, rond 1890, was het zingen van de Marseillaise ook gebruikelijk onder Belgische socialisten. Tijdens de Russische Revolutie (1905) tot aan de Oktoberrevolutie (1917) werd de Internationale nog gezongen op de noten van de Marseillaise. Ook was de Marseillaise het volkslied van Rusland, vanaf de Russische Revolutie tot het moment dat de Internationale de Marseillaise alsdusdanig verving. Ook andere bewegingen hebben zich in de geschiedenis bediend van de Marseillaise. Zo zongen de zuiderlingen de Marseillaise toen hun staten uit de unie der Verenigde Staten traden en zich bij de Geconfedereerde Staten van Amerika aansloten. In 1989 (nb: op de vooravond van de 200e verjaardag van de Franse Revolutie) zongen Chinese opstandelingen rond een Vrijheidsbeeld van papier-maché op het Plein van de Hemelse Vrede hun versie van de Marseillaise tijdens het Tiananmenprotest.
5. Phleng Chat
Het is vrolijk en duurt niet langer dan een minuut, er zitten geen religieuze verwijzingen in en ondanks enkele vervaarlijke (vnl. nationalistische en militaristische) regels spreekt het vooral over vrede en vrijheid: Het Phleng Chat (Thai: เพลงชาติ) , het volkslied van Thailand. Het volkslied werd ingesteld op 10 december 1939. Het werd gecomponeerd door Peter Feit (zijn Thaise naam is: Phra Chen-Duriyang) (1883-1968). Hij was de zoon van een Duitse immigrant en de koninklijke adviseur voor muziek. De woorden bij de melodie zijn van Luang Saranupraphan. Het lied moet niet verward worden met Phleng Sansasoen Phra Barami; de koningslofzang die voor 1939 als volkslied gold en nog steeds veel gehoord is.
---
Deze weetjes komen uit de bundel 'Volksliederen - Cantusbundel met tekst en uitleg' die ik opstelde voor Limburgse Hoogstudentenclub Caeruleus als thematische leidraad voor een zangconvent. Meer liederen? Kijk dan ook eens op mijn codexliederenpagina "Rondgezang & Gerstenat".
Geen opmerkingen:
Nieuwe opmerkingen zijn niet toegestaan.